Stress
Volgens het Transactionale Model van Stress en Coping (Lazarus & Folkman, 1984) is sprake van stress als iemand de eisen die aan hem worden gesteld als belastend ervaart of als iets waar hij niet aan kan voldoen. Stress kan zich, afhankelijk van het individu en de situatie, op verschillende manier uiten. Dit is in te delen in:
-
Fysieke symptomen
Vermoeidheid
Slapeloosheid
Hartkloppingen
Ademhalingsproblemen
Spierpijn en spanning
Maag- en darmklachten
Hoofdpijn
Hoge bloeddruk
Beperkt zicht
Oorsuizen of tinnitus
Duizeligheid
Slechter afweersysteem
-
Emotionele symptomen
Angst
Depressie
Prikkelbaarheid
Stemmingswisselingen
Overweldigd voelen
Gebrek aan motivatie of focus
Verdriet en eenzaamheid
Opgejaagd gevoel
Dissociatie
-
Gedragsmatige symptomen
Prikkelbaarheid
Cynisme
Gejaagdheid
Toegenomen gebruik van koffie, alcohol, sigaretten of medicatie
Gespannen houding
Verwaarlozing
Minder aandacht besteden aan persoonlijke verzorging, werk of sociale relaties
Meer agressie
Terugtrekkend gedrag
Bazigheid
-
Cognitieve symptomen
Obsessieve gedachten
Piekeren
Vergeetachtigheid
Concentratieproblemen
Verwardheid
Minder flexibel
Meer fouten
Het is belangrijk om te weten en te herkennen hoe jouw lichaam op stress reageert. Hoe gevoelig ben je voor stress? Je kunt hier onder ander naar kijken vanuit het samenspel tussen biologie, psychologie en omgeving. Deze drie pijlers bepalen samen iemands stressgevoeligheid op een bepaald moment (Vinkers, 2022).
(Neuro)Biologie
Iemands genen, biologische stresssystemen en hersenontwikkeling.
Psychologie
Hoe zit iemand in elkaar als persoon, is iemand geduldig, aardig, of juist snel boos, optimistisch, of raakt iemand snel angstig of gestrest.
Omgeving
Zowel de wereld waarin we op dit moment leven, als wat iemand eerder in het leven heeft meegemaakt.